Deformite kemiklerde meydana gelen eğilme ve şekil bozukluklarını tanımlamak için kullanılan genel bir terimdir. Diz bölgesi deformiteleri halk arasında ‘’O’’ bacak ya da ‘’X’’ bacak olarak bilinir ve çocuk ortopedi kliniğine en sık başvuru nedenlerinden biridir. Bunun dışında kalça ve ayak bölgesini ilgilendiren deformiteler de çocuklarda karşımıza çıkmaktadır.
Bahsedilen bu deformitelerin detaylı bir şekilde değerlendirilerek normal büyüme sırasında görülen bir durum mu yoksa müdahale edilmesi gereken bir durum mu ayırıcı tanı yapılmalıdır. Doğum sonrasında genellikle yürüme ile birlikte oluşan ve ileriki yıllarda düzeleceğini bildiğimiz çocukların özel bir cihaz kullanmasına gerek yoktur ve takip yeterlidir. Bunlar dışındaki gerçek deformitelerde, dizde, kalçada ve ayak bileğinde yük dağılımı bozulduğu için ileride sorunlara neden olabilir ve düzeltilmesi gerekir.
Deformite düzeltme tedavisi, her çocuğun durumuna, bireysel ihtiyaçlarına ve deformitenin özelliklerine göre uyarlanır. Bu nedenle, tedavi planı ve süreci, çocuğa özgü olmalıdır. Deformitelerin erken teşhis edilmesi ve tedaviye mümkün olan en kısa sürede başlanması, daha iyi sonuçlar elde etmek için önemlidir. Çocuk ortopedi uzmanları tarafından yapılan muayene sonrasında her çocuk için özel olarak bir tedavi programı hazırlanır.
Deformitelerin Nedenleri ve Türleri Nelerdir?
Deformitelerin büyük bir grubu doğuştandır. Sonradan olanlar ise genelde kemik kalitesini bozan hastalıklarla birlikte görülür. Bunlar arasında en sık karşılaşılanı raşitizm denilen D vitamini yetmezliği ile gelişen durumdur. Ancak sevindiricidir ki bu grupta D vitamini yerine konduğunda sorun büyük ölçüde çözülür. Doğuştan gelen hastalıklarda ise düzelme şansı daha azdır. Çocuğun büyüme döneminde bacak eğrilikleri artar. Bu nedenle giderek artan eğriliklere karşı önlem almak gerekir.
Ailelere çocuklarıyla ilgili dikkat etmeleri gereken noktaları belirtmek gerekirse; çocuk bacaklarını birleştirip hazır ol pozisyonuna geldiğinde dizler arasındaki açıklığın kaç parmak olduğuna bakabilirler. Bu açıklık örneğin, üç parmak ise altı ay sonra iki parmağa düştüğünü ve giderek düzelip düzelmediğini takip edebilirler. Kliniğe gelen ailelere takibin nasıl yapılacağı anlatılır. Üç-altı ayda bir bu ölçümü yapmaları istenir.
Deformite Nasıl Teşhis Edilir?
Tanı için öncelikle röntgen grafisi çekilir, kanda kalsiyum, fosfor gibi kemik gelişimi ve metabolizması ile ilgili parametrelere bakılır. Şüphelenilen durum ile ilgili kan testleri yapılır. Sorunun büyüklüğüne göre gerekirse çocuk endokrinolojisine bazen de genetik bölümüne hastalar yönlendirilir. Bu bölümlerle ortak çalışarak çocuğun rahatsızlığının doğuştan gelip gelmediği, hormon eksikliğine bağlı olup olmadığı gibi kriterler değerlendirilir ve tedavi bu bilgiler ışığında belirlenir.
Deformite Düzeltme Tedavisi İçin Hangi Yöntemler Kullanılır?
Tedavide en önemli kriter yaştır. Çocuk büyüdükçe, sorun artacak ise öncelikle ilerlemenin durdurulmasına yönelik tedaviler uygulanır. Bu amaçla çeşitli ortezler kullanılarak bacak eğriliklerinin düzeltilmesi ile ilgili tedavi yöntemleri vardır ancak bu yöntemlerin etkinliği düşüktür.
Çocukluk döneminde en sık uygulanan tedavi kemik büyüme bölgesine yerleştirilen çok küçük plaklardır. Bu plaklar, istenilen şekilde kemiğin düzelmesini sağlar. Bu yöntem, kemik çatlatması, kemik kırması gibi daha zor olan ameliyatlara göre uygulaması kolay ve riski daha az bir prosedürdür. Çocuk geç getirildiyse ve hesaplamalara göre bu yöntemle düzelmesi yetersiz olacaksa o zaman kemik çatlatılarak düzeltilmesi gündeme gelir. Röntgen filmleri çekilir, titiz bir inceleme yapılır. Kemiğin hangi bölgesinden kaç derece düzeltilirse, nasıl bir sonuç elde edileceği, çocuğun bacağının nasıl görüneceği bilgisayar ortamında hesaplanır. Buna göre tedavi programı düzenlenir.
Deformite Düzeltme Ameliyatı
Tanı için öncelikle çok basit bir röntgen grafisi çekilir, kanda kalsiyum, fosfor gibi kemik gelişimi ve metabolizması ile ilgili parametrelere bakılır. Şüphelenilen durum ile ilgili kan testleri yapılır. Sorunun büyüklüğüne göre gerekirse çocuk endokrinolojisine bazen de genetik bölümüne hastalar yönlendirilir. Bu bölümlerle ortak çalışarak çocuğun rahatsızlığının doğuştan gelip gelmediği, hormon eksikliğine bağlı olup olmadığı gibi kriterler değerlendirilir ve tedavi bu bilgiler ışığında belirlenir.
Ortopediatri’de Deformite Düzeltme Tedavisine Yaklaşım
Ortopediatri Çocuk Ortopedi Akademisi bünyesinde, çocuklarda görülen deformitelerde her çocuk için özel bir tedavi prosedürü hazırlayarak hayata geçiriyoruz. Özellikle çocukların yaş, fiziksel durum ve ihtiyaçları göz önünde bulundurulduğunda onların en kısa sürede hayata dahil olabileceği ve en güvenli tedavi yöntemi belirlenir. Çocuklarımızın ortopedik açıdan sağlıkla yaşamlarına devam edebilmesi için erken tanı ve doğru tedavi prosedürlerinin doğru bir şekilde uygulanmasının öneminin bir kez daha altını çizmek isteriz.
Deformite Düzeltme Tedavisi Süreci ve Bakım Süreci
Deformite düzeltme tedavi sürecinde, tedaviyi yürüten sağlık profesyonellerinin yönergelerine tam olarak uymak önemlidir. Doğru uygulama ve takip, tedavi sürecinin başarısı için kritiktir.
Eğer çocuğunuza ortez veya atel uygulandıysa, doktorunuzun önerdiği süre boyunca düzenli kullanımını sağlamak gereklidir. Bu cihazların düzgün takılması ve uygun şekilde kullanılması önemlidir.
Fiziksel terapi veya egzersiz programlarını düzenli olarak yapmak ve tedavi süreci boyunca planlanan seanslara katılmak önemlidir. Bu, tedavinin etkinliğini artırmaya yardımcı olabilir.
Tedavinin tamamlanmasının ardından başlayan bakım ve takip sürecinde ise, doktorunuzun önerdiği takip ve kontrol randevularına düzenli olarak katılmak önemlidir. Bu kontroller, tedavinin etkinliğini izlemek ve gerektiğinde ayarlamalar yapmak için gereklidir.
Eğer cerrahi bir müdahale yapıldıysa, operasyon sonrası dikişlerin bakımı ve enfeksiyon riskini azaltmak için doktorunuzun talimatlarına uymanız önemlidir. Fiziksel aktiviteler konusunda doktorunuzun önerilerine uymak gereklidir. Belirli bir süre boyunca çocuğun aşırı aktivitelerden kaçınması veya belli bir süre boyunca fiziksel aktivite kısıtlamaları olabilir.
Tedavi sonrasında düzenli olarak yapılan fiziksel terapi veya egzersiz programlarına devam etmek, çocuğun kaslarını güçlendirmek ve deformitenin tekrar oluşmasını önlemek için önemlidir. Fakat unutmamak gerekir ki, her çocuk için süreler ve bakım süreçleri farklılık gösterebilir.
Deformite Düzeltme Hakkında Sık Sorulan Sorular
Deformite düzeltme tedavisinin süresi, deformitenin türüne, şiddetine, çocuğun yaşına ve diğer bireysel faktörlere bağlı olarak değişebilir. Her çocuğun tedavi süreci farklı olabilir. Doktorunuz, çocuğunuzun durumunu değerlendirecek ve size tedavi süresi hakkında daha spesifik bilgi verecektir.
Deformite düzeltme tedavisi sonrasında hastanın yaşam kalitesi genellikle olumlu yönde etkilenir. Tedavi sayesinde fonksiyonel iyileşme, ağrı ve rahatsızlık azalması, estetik gelişme, psikososyal iyileşme ve gelecekteki komplikasyonların önlenmesi gibi etkiler görülebilir. Ancak, her bireyin durumu farklıdır ve etkiler kişiden kişiye değişebilir.
Deformite düzeltme tedavisi, bazı durumlarda ağrıya neden olabilir, ancak tedavi süreci ve ağrı deneyimi hastadan hastaya değişebilir. İşlem sırasında veya sonrasında hafif veya orta düzeyde ağrı veya rahatsızlık hissi yaşanabilir. Bununla birlikte, modern ağrı yönetimi teknikleri ve ilaçlar, ağrının minimize edilmesine ve hastanın konforunun artırılmasına yardımcı olabilir.
Deformite düzletme tedavi sürecinde, tedaviyi yürüten sağlık profesyonellerinin yönergelerine tam olarak uymak önemlidir. Doğru uygulama ve takip, tedavi sürecinin başarısı için kritiktir.