Adolesan İdiopatik Skolyoz
Toplumda sık olarak görülen skolyoza en çok 10-18 yaş grubunda ve ağırlıklı olarak kız çocuklarında rastlanır. Tedavide erken teşhisin büyük önem taşıdığı skolyoz hastalığının nedeni tam olarak bilinmemektedir.
Omurga arkadan ve önden bakıldığında düzdür. Ancak skolyoz olması durumunda omurga sola ya da sağa eğilimli görünümdedir. Toplumda yüzde %2 ila %4 oranında görülen skolyoz, özellikle ergenlik döneminde kendini gösterir. Bu sebeple herhangi bir şikayeti olmaksızın kız çocuklarının 10 ve 12 yaşlarında, erkek çocukların ise 13 ya da 14 yaşlarında pediatrik ortopedist tarafından muayene edilmesinde fayda vardır.
Skolyoz Nasıl Anlaşılır?
Skolyoz her yaşta görülebilir. Ancak skolyozun en çok görülen şekli “idiopatik” olarak nitelendirilir. Nedeni tam olarak bilinmediği için bu şekilde adlandırılır. Ergenlerin %2 ila %3'ünde omurgada, 10-20 derece eğrilik görülür. %0.3’ünde ise 30 derece üzeri eğriliğe rastlanır. Bu, azımsanacak bir oran değildir. Bu nedenle özellikle ergenlik çağında çocuğu olan ailelerin çocuklarını çok iyi gözlemlemeleri gerekir.
-İki omuz arasında fark varsa
-İki bacak arasında uzunluk farkı mevcutsa
-Leğen kemiğinin birisi yukarıda diğeri aşağıda ise
-İki ayağının basma ve duruşu birbirinden farklıysa
-Bir göğsünün kaburgası diğerine göre önde ya da arkadaysa
-Kürek kemiklerinin birinde belirginleşme görüldüyse
Aile mutlaka hekime başvurmalıdır. Bununla birlikte toplumda ağır çanta taşımanın skolyoza neden olduğuna dair bir inanış vardır. Oysa bu doğru değildir. Bir çocukta skolyoz varsa ağır çanta taşımak sadece hastalığının seyrini hızlandırır. Ancak çocuğun omurgasında eğrilik yoksa ağır çanta taşımak skolyoza sebebiyet vermez.
Erken Teşhis Önemli
Skolyozun tanısında muayene bulguları önemlidir. Kesin tanı röntgen ile konur. Pek çok skolyoz vakasında MR çektirmeye gerek duyulmaz. Çocukta hem skolyoz hem de kifoz (Kamburluk) olması halinde, iskelet sistemini ilgilendiren başka bir hastalığın varlığında ya da sinir sistemini (Beyin ve omurilik) ilgilendiren hastalıklarla karşılaşıldığında MR’a ihtiyaç duyulur.
Ameliyat Gerekli Mi?
Her skolyoz vakasında cerrahi müdahale şart değildir. Öncelikli olarak omurganın eğriliğinin derecesine bakılır.
-10-20 derece arasında bir eğrilik söz konusu ise hasta gözlemlenir.
-25-45 derece arasında eğrilik varsa ve çocuğun boy uzaması henüz yavaşlamadıysa korse tedavisi uygulanır. Korse tedavisinde önemli olan çocuğun vücudunun ölçüsünün alınması ve ona göre bir korse verilmesidir. İskelet gelişimi tamamlanana kadar çocuk günde ortalama 20-22 saat bu korseyi giymelidir.
-45 derece üzerinde olan omurga eğriliklerinde cerrahi müdahale şarttır. Ergenlik çağında, çocuğun hızla büyüdüğü dönemde eğriliği düzeltmek ve artmasını engellemek adına skolyoz cerrahisi oldukça faydalı ve gereklidir.
Ameliyat sonrası beş gün hastanede kalınmalıdır. Hastanın ilk ameliyat gününden itibaren yardımla yürütülmesi gereklidir. Üç hafta içinde hasta kendi yürüyebilecek duruma gelir.
Skolyoz Türleri ve Tedavi Süreçleri
Ergenlik çağında görülen skolyoz dışında toplumda rastlanan başka skolyoz türleri de vardır.
Nöromusküler Skolyoz
En sık görülen ikinci skolyoz türüdür. Bu skolyoz türünde altta yatan bir sinir-kas hastalığı vardır. Serebral palsi, çocuk felci, meningomyelosel, (Spina bfida) gibi hastalıklar buna örnek verilebilir.
Konjenital Skolyoz
Doğumda ve hatta gebelik esnasında fark edilen skolyoz türüdür. Annenin hamilelikte alkol kullanımı, anne adayının diyabet olması riski artırır. Birçok doğumsal anomali ile beraber görülür. İdiopatik skolyoz ile tedavisi büyük farklılıklar gösterir. Günümüzde ameliyatlarda manyetik uzayan rod sistemleri kullanılır. Bu rodlar 2-3 ayda bir klinik koşullarında uzaktan kumanda ile ameliyatsız ve ağrısız bir şekilde uzatılır. Böylece çocuğun boyunun uzaması sorun teşkil etmez.
Dejeneratif Skolyoz
Ergenlikte fark edilemeyen skolyozun 40’lı, 50’li yaşlarda kendini gösterme halidir. Kesin tedavi için ameliyat şarttır. Ameliyatla eğrilik düzeltilir. Ve fizyon adı verilen işlemle sorun yaratan omurgalar hareketsiz kılınır.
Erken Başlangıçlı Skolyoz
4-10 yaş aralığında görülür. Daha erken tespit edilir. Kızlarda daha çok rastlanmaktadır. Beyni ve omuriliği etkileyen sendromlarla kendini bu yaşlarda gösterir. Takip ve tedavisi konjetinal skolyoz ile benzerdir.
İnfantil İdiopatik Skolyoz
Doğumda olmayıp 4 yaş civarı görülen, erkeklerde daha çok rastlanan nadir bir skolyoz tipidir. Beyin ve omurilik sorunlarıyla beraber kendini gösterir.