Eğri Boyun Hastalığı, bilinen diğer ismiyle Tortikolis, baş ve boyun bölgesinin normal hizasından saparak, bir yana doğru eğilme durumudur. Çoğunlukla bebeklerde doğuştan görülen bu sağlık sorunu, zamanla gelişebilen çeşitli sebeplerle de ortaya çıkabilir.
Tortikolis, evde yapılabilecek egzersizlerle büyük ölçüde semptomların azaltılabileceği bir durum olmakla birlikte, bazı vakalarda doktor tavsiyesi ve profesyonel tedavi gerektirebilir. Bu yazıda, Tortikolis’in nedenleri ve belirtileri üzerine yoğunlaşırken, aynı zamanda “Tortikolisli bebekler nasıl yatırılmalı?” gibi önemli sorularınıza da cevaplar bulacaksınız.
Tortikolis Nedir?
Tortikolis, boyun kaslarının kısalması veya asimetrik gelişmesi sonucu başın normalden saparak bir tarafa doğru eğilmesi veya dönmesi durumudur. Bu sağlık sorunu en çok sternokleidomastoid kasında görülen anormallikler nedeniyle ortaya çıkar ve etkilenen kişilerin başları eğik ve dönük bir pozisyonda kalır.
Doğuştan Tortikolis vakaları anne karnındaki sıvı azalması (oligohidromios), ilk doğum, kalça geliş gibi doğum esnasında yaşanan zorlanmalardan kaynaklanır. Sonradan ortaya çıkan Tortikolis ise boyun travmaları, uzun süreli yanlış duruş alışkanlıkları veya bazı sağlık sorunları gibi çeşitli nedenlerle gelişebilir.
Tortikolis’in oluşumunda sadece boyun kasları değil, aynı zamanda sinirsel, iskeletsel veya çevresel faktörler de etkili olabilir.
Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Çeşitleri Nelerdir?
Tortikolis, genel olarak iki ana kategoriye ayrılır: Konjenital Tortikolis ve Edinilmiş Tortikolis.
Konjenital Tortikolis (Bebeklerde Tortikolis)
Bu tür, bebeklerde doğumdan itibaren veya hayatın ilk birkaç ayında ortaya çıkar. Bebeğin dünyaya geldikten sonra baş ve boyun hareketlerini geliştirmeye başlamasıyla, bu durumun belirtileri kendini göstermeye başlar. Genellikle, doğum sırasında yaşanan zorlanmalar veya boyun kaslarında meydana gelen gelişimsel sorunlar bu tür Tortikolisin oluşumuna yol açar.
Edinilmiş Tortikolis (Yetişkinlerde Tortikolis)
Konjenital türün aksine, Edinilmiş Tortikolis genellikle sonradan ortaya çıkar ve çeşitli nedenlere bağlıdır. Bunlar arasında boyun yaralanmaları, viral enfeksiyonlar veya kasların iltihaplanması gibi durumlar sayılabilir. Edinilmiş Tortikolis, herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir ve genellikle belirli bir tetikleyici olay sonrası gelişir.
Her iki tür Tortikolis de, hem tedavi yaklaşımları hem de potansiyel uzun vadeli etkiler açısından farklılık gösterir. Bu nedenle, bu durumu tanımak ve uygun tıbbi yardım almak önemlidir.
Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Nedenleri
Her yaştan insanı etkileyebilen Eğri Boyun hastalığının çeşitli nedenleri bulunmaktadır ve bu nedenler genellikle ikiye ayrılır: konjenital (doğuştan) ve edinilmiş (sonradan kazanılmış). İşte Tortikolis’in yaygın nedenleri:
Konjenital Tortikolis Nedenleri:
- Bebeğin anne karnındaki yanlış pozisyonu
- Doğum sırasında yaşanan komplikasyonlar
- Boyun kaslarının anormal gelişimi
- Omurga anormallikleri
- Boyun kaslarında kan toplanması veya iltihaplanma
Edinilmiş Tortikolis Nedenleri:
- Boyun kaslarında yaralanma veya travma
- Boyun bölgesinde enfeksiyonlar ve iltihaplar
- Uzun süreli duruş bozuklukları ve hareket kısıtlılıkları
- Göz problemleri nedeniyle sürekli aynı yöne bakma
- Kas spazmları veya kasılmaları
- Bazı ilaçların yan etkileri
Tortikolis, fiziksel belirtileri ile erken teşhis edilebilir ve çoğu durumda etkili bir tedavi ile yönetilebilir.
Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Belirtileri
Tortikolis, yani eğri boyun, sadece bebeklerde değil, farklı yaş gruplarındaki bireylerde de görülebilen bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık, hem bebeklerde hem de yetişkinlerde farklı sebeplerle ortaya çıkabilir ve belirtileri şunları içerebilir:
- Başın Yan Duruşu: Bebek veya çocuğun başının sürekli bir tarafa eğik veya omuza dönük şekilde olması.
- Hareket Kısıtlılığı: Başın farklı yönlerde sağa, sola, yukarı veya aşağıya tam anlamıyla döndürülmesinin zorlaşması veya mümkün olmaması.
- Omuz Asimetrisi: Omuz seviyelerinde farklılık gözlenmesi, bir omuzun diğerine göre yüksekte kalması.
- Boyun Kaslarında Değişimler: Boyun bölgesinde kas sertliği veya şişkinlik gibi hissedilebilir değişiklikler.
- Hareket ve Pozisyon Tercihleri: Bebeklerin sürekli olarak aynı yöne bakmayı tercih etmeleri veya yalnızca bir uyku pozisyonunu seçmeleri.
- Beslenme Zorlukları: Emzirme sırasında belirli bir göğsü tercih etme veya beslenirken rahatsızlık hissetme.
- Yüz ve Kafa Şeklinde Değişiklikler: Nadiren de olsa, yüzde ve kafada düzleşme veya asimetri gelişebilir.
- Fiziksel Rahatsızlık: Şiddetli boyun ağrıları, baş ağrısı veya kafa titremesi gibi rahatsızlık belirtileri.
Özellikle, Edinilmiş Tortikolis’te ilerleyen durumlarda görülen bazı farklı belirtilerde bulunmaktadır. Bu belirtiler aşağıdakileri içerebilir.
- Mide bulantısı
- Kusma
- Baş Dönmesi
Bu belirtiler, Tortikolis varlığını gösteren ve müdahale gerektiren önemli işaretlerdir. Eğer bu belirtilerden herhangi biri fark edilirse, özellikle bebeklerde, en kısa sürede bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Erken teşhis, daha etkin bir tedavi sürecini mümkün hale getirir.
Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Tanısı Nasıl Konulur?
Tortikolis, hem bebeklerde hem de yetişkinlerde fark edilen ve uygun tedaviyi belirlemek için doğru bir tanı gerektiren bir rahatsızlıktır. Tanı süreci, genellikle bir dizi adımı içerir ve her biri, durumun anlaşılması ve yönetilmesine katkıda bulunur.
- Fiziksel Muayene: Tanı süreci, doktorun detaylı bir fiziksel muayene yapmasıyla başlar. Bu muayenede doktor, bebeğin veya hastanın başının eğilme derecesini ve boyun kaslarının yapısını inceler. Kaslarda herhangi bir sertlik, gerginlik veya şişme olup olmadığı değerlendirilir.
- Görüntüleme Testleri: Fiziksel muayenenin yanı sıra, doktorun durumun kökenini ve ciddiyetini daha iyi anlamak için çeşitli görüntüleme yöntemlerini talep edebilir. Bu yöntemler arasında:
- Ultrason
- Boyun Röntgeni: Kemik yapısındaki herhangi bir anormalliği tespit etmek için kullanılır.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT) Taraması: Baş ve boyunun daha detaylı görüntülerini sağlar ve daha spesifik problemleri ortaya çıkarmaya yardımcı olur.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) Taraması: Boyun kasları, ligamentler ve diğer yumuşak dokuların detaylı görüntülerini elde etmek için kullanılır.
- Ek Muayeneler: Bazı durumlarda, enfeksiyon belirtileri veya diğer ilişkili durumları kontrol etmek için kulak burun boğaz, nöroloji ve göz muayeneleri gibi ek testler önerilebilir.
Hastanın belirtileri ve görüntüleme testlerinin sonuçlarına göre doktor, Tortikolis tanısını koyabilir. Ebeveynlerin ve hastaların, belirtileri erken fark etmeleri ve zamanında tıbbi yardım aramaları, tanı ve tedavi süreçlerinin başarısında önemli bir rol oynar. Bu nedenle, Tortikolis şüphesi olan herhangi bir semptom fark edildiğinde derhal doktorla iletişime geçmek önemlidir.
Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Tedavisi
Tortikolis, boyun kaslarının anormal kontraksiyonları sonucu başın eğik veya dönük bir pozisyon almasıyla ortaya çıkan bir durum olup, tedavisi bu kasların rahatlatılması ve normal fonksiyonlarının geri kazandırılmasına odaklanır. Tedavi yöntemleri, hastalığın türüne ve şiddetine göre değişiklik gösterir:
- Fizik Tedavi ve Tortikolis Egzersizleri: Konjenital tortikolisli bebekler için, boyun kaslarının esnetilmesine yardımcı olacak fizik tedavi ve özel egzersizler genellikle tercih edilir. Bu egzersizler, kasları uzatarak ve güçlendirerek boyun hareket aralığını artırmayı amaçlar.
- İlaç Tedavisi: Edinilmiş tortikoliste altta yatan nedenlere bağlı olarak antibiyotikler, ağrı kesiciler ve kas gevşeticiler kullanılabilir. Bu ilaçlar, semptomların hafifletilmesine yardımcı olmak ve altta yatan enfeksiyonlarla mücadele etmek için verilir.
- Destekleyici Cihazlar: Boyunluklar ve tortikolis yastıkları gibi cihazlar, boyun bölgesini desteklemek ve doğru pozisyonda tutmak için önerilebilir.
- Cerrahi Tedavi: Şiddetli vakalarda ve diğer tedavilere yanıt vermeyen durumlarda, SCM kasının uzatılması amacıyla cerrahi müdahale gerekebilir.
Evde uygulanacak tedavi programları ve bebeklerin nasıl tutulacağı gibi konularda ailelerin doktor tavsiyesine ve önerilerine dikkat etmeleri önemlidir. Bebeğin uyku pozisyonları ve etkileşimleri, onları başlarını çevirmeye ve boyun kaslarını etkin bir şekilde kullanmaya teşvik edebilir. Ancak, herhangi bir egzersiz veya tedavi uygulaması doktor gözetiminde yapılmalıdır.
Tortikolis tedavisi, özellikle bebeklerde ve çocuklarda erken müdahale ile başarılı sonuçlar verebilmektedir. Bu nedenle, belirtileri fark eder etmez bir sağlık profesyoneline danışmak ve belirlenen tedavi programına sadık kalmak büyük önem taşır. Bu yazıda, tortikolis tedavisinde kullanılan çeşitli yöntemler ve bu yöntemlerin uygulanma şekilleri hakkında detaylı bilgiler sunulmaktadır.
Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) İçin Evde Neler Yapılabilir?
Hem bebeklerde hem de yetişkinlerde görülen bu durum, profesyonel tıbbi tedavinin yanı sıra evde de bazı yöntemlerle desteklenebilir. Evde uygulanabilecek yöntemler şunları içerir:
- Egzersiz ve Germe Rutinleri: Doktorunuzun veya fizyoterapistinizin önerdiği egzersizleri düzenli olarak yapmak, boyun kaslarının esnekliğini artırabilir ve ağrıyı azaltabilir. Bebekler için, başlarını farklı yönlere çevirmeye teşvik eden oyunlar ve aktiviteler de faydalıdır.
- Doğru Pozisyonlama: Bebeğinizi emzirirken veya beslerken doğru pozisyonlamak, başın her iki tarafa eşit şekilde dönmesini sağlayabilir. Bebekler için, uyanık oldukları zamanlarda karın üstü yatış pozisyonu teşvik edilebilir.
- Isı Uygulaması: Isı, kas gerginliğini azaltmak ve kan dolaşımını artırmak için yardımcı olabilir. Sıcak bir havlu veya ısıtma pedi kullanarak, boyun bölgesine dikkatlice ısı uygulayabilirsiniz.
- Masaj: Boyun ve omuz kaslarına nazik masaj yapmak, gerginliği azaltabilir ve rahatlama sağlayabilir. Bu işlemi yaparken nazik olun ve ağrıya neden olmamaya özen gösterin.
- Stres Yönetimi: Yetişkinlerde stres, kas gerginliğini artırabilir. Stres yönetimi teknikleri ve rahatlamaya yardımcı olan aktiviteler, semptomları hafifletebilir.
- Düzenli Kontroller: Evde yapılan tedavileri düzenli olarak doktor kontrolleri ile desteklemek, tedavi sürecinin doğru ilerlediğinden emin olmanızı sağlar.
- Etkili Uyku Ortamı: Yatış pozisyonunun ve yastık seçiminin boyun sağlığı üzerinde büyük etkisi vardır. Boyun için uygun yastıklar ve uyku sırasında rahat bir pozisyon bulmak önemlidir.
- Günlük Aktiviteleri Düzenleme: Boyun kaslarının aşırı kullanımını engelleyecek şekilde günlük aktivitelerinizi düzenleyin. Uzun süreli oturma veya bilgisayar kullanımı sırasında ara vermek ve hareket etmek faydalı olabilir.
Tortikolis tedavisi için evde yapılan uygulamalar, mutlaka doktorunuzun önerileri doğrultusunda olmalıdır. Yanlış veya aşırı uygulamalar durumu kötüleştirebileceğinden, herhangi bir egzersiz veya tedavi yöntemine başlamadan önce profesyonel bir sağlık hizmeti sağlayıcısının tavsiyesini almak en iyisidir. Bu yöntemler, tedavinin bir parçası olarak görülmeli ve herhangi bir değişiklik veya yeni semptom fark edildiğinde derhal doktorunuza danışılmalıdır.
Eğri Boyun Hastalığı (Tortikolis) Hakkında Sık Sorulan Sorular
Tortikolisli bebekler nasıl yatırılmalı?
Tortikolisli bebekler, başlarını her iki tarafa da eşit olarak çevirebilmeleri için uygun bir pozisyonda yatırılmalıdır. Genellikle, eğilim gösterdikleri tarafa zıt yönde hafif bir yükselti veya destek koymak, onları diğer tarafa bakmaya teşvik edebilir. Ancak, her bebek farklı olduğu için uygun yatış pozisyonu için bir sağlık uzmanının önerileri alınmalıdır.
Tortikolis tedavi edilmezse ne olur?
Tortikolis tedavi edilmezse, bebeklerde ve yetişkinlerde kalıcı boyun eğriliği, hareket kısıtlılığı ve boyun kaslarında kalıcı sertlik veya kısalık gibi sorunlar meydana gelebilir. Bu durum, omurga ve postür problemlerine, baş ağrılarına ve boyun ağrısına yol açabilir ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.
Tortikolis olan bebek nasıl anlaşılır?
Tortikolis olan bebekler genellikle başlarını bir tarafa doğru eğik tutarlar ve bu tarafı tercih ederler. Diğer belirtiler arasında omuz seviyelerinde asimetri, boyun kaslarında sertlik ve emzirirken veya beslenirken bir tarafa doğru eğilme eğilimi yer alabilir. Bu belirtileri gözlemlemek için dikkatli olmak ve şüphe durumunda doktora danışmak önemlidir.
Tortikolis tekrarlar mı?
Tortikolis, özellikle tedavi edilmediği veya tedaviye yanıt vermediği zaman tekrarlayabilir. Tedavinin tamamlanmasından sonra da, özellikle çocuklar büyüdükçe ve farklı aktivitelere katıldıkça, düzenli kontrol ve takip önemlidir. Eğer tortikolis belirtileri geri gelirse, tekrar tıbbi yardım almak gerekebilir.